شرح اصول کافی، جلسه 311

بَابُ الْإِشَارَةِ وَ النَّصِّ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع‏

1– مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ نُعَيْمٍ الصَّحَّافِ قَالَ: كُنْتُ أَنَا وَ هِشَامُ بْنُ الْحَكَمِ وَ عَلِيُّ بْنُ يَقْطِينٍ بِبَغْدَادَ فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ يَقْطِينٍ كُنْتُ عِنْدَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ جَالِساً فَدَخَلَ عَلَيْهِ ابْنُهُ عَلِيٌّ فَقَالَ لِي يَا عَلِيَّ بْنَ يَقْطِينٍ هَذَا عَلِيٌّ سَيِّدُ وُلْدِي أَمَا إِنِّي قَدْ نَحَلْتُهُ كُنْيَتِي

نحلته یعنی اعطیته ایاه

یک نکته این است که امام کاظم علیه السلام فرزندان زیادی داشتند. دوران آخر عمرشان را به مدت طولانی در زندان به سر بردند. جریان عباسیان هم خیلی قوی شده بود.

این سه نکته باعث می‌شد جریان امامت امام رضا علیه السلام سخت تر شود. در سالیان ابتدایی امام رضا علیه السلام اظهار امامت نکرده بودند. خفاء در اظهار بود و اعلام نمی شد حتی بعضی از یاران خبر نداشتند.

این چند نکته را با هم در نظر بگیرید.

یک نکته اساسی این است که کسانی که به امامت امام رضا علیه السلام اقرار کردند، شکی در بین فرزندان امام کاظم علیه السلام نکردند. درست است که فرقه واقفه بودند که توقف کردند در امام کاظم. اما کسانی که به امامت امام بعدی اقرار کردند، در بین فرزندان امام کاظم (ع) همگی امامت امام رضا علیه السلام را پذیرفتند نه غیر ایشان را

لذا نصوصی که بر امام رضا هست عمدتا قبل از زندان رفتن حضرت هست.

حضرت را از مدینه دستگیر کردند و به زندان بصره بردند. بعد به صورت پنهانی به زندان بغداد بردند و همانجا حضرت را با سم شهید کردند.

 

[قَدْ نَحَلْتُهُ كُنْيَتِي ] اعطاء کنیه که ابوالحسن علیه السلام است و [هَذَا عَلِيٌّ سَيِّدُ وُلْدِي] بیان سید ولدی، اشاره به معرفی جانشین است.

فَضَرَبَ هِشَامُ بْنُ الْحَكَمِ بِرَاحَتِهِ جَبْهَتَهُ

با کف دستش زد به صورتش. بعضی کار هشام بن حکم را از این باب دانسته اند که او این کار حضرت را  را به این معنا دانسته است که وفات امام کاظم علیه السلام نزدیک است.

ثُمَّ قَالَ وَيْحَكَ كَيْفَ قُلْتَ

بعضی لغوی ها مثل جوهری گفته اند «ویح» کلمه رحمة است و «ویل» کلمه عذاب است و بعضی گفته اند در هر دو استعمال می شود. ویحک هم در تعجب و هم در حسرت به کار می رود.

«کیف قلت» می‌دانی چی گفتی؟

فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ يَقْطِينٍ سَمِعْتُ وَ اللَّهِ مِنْهُ كَمَا قُلْتُ فَقَالَ هِشَامٌ أَخْبَرَكَ أَنَّ الْأَمْرَ فِيهِ مِنْ بَعْدِهِ.

– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ نُعَيْمٍ الصَّحَّافِ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ- وَ فِي نُسْخَةِ الصَّفْوَانِيِّ قَالَ كُنْتُ أَنَا ثُمَّ ذَكَرَ مِثْلَهُ‏

. 2– عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ حُكَيْمٍ عَنْ نُعَيْمٍ الْقَابُوسِيِّ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ ابْنِي عَلِيّاً أَكْبَرُ وُلْدِي

اگر مانعی نباشد، این خودش نص بر امامت است. [سنت فرزند بزرگتر را قبلا گفتیم که اصل این است که فرزند بزرگتر امام باشد مگر اینکه مانعی باشد مانع مثل نقصی در عضو مثل عبدالله بن افتح یا اینکه قبل از امام مثلا از دنیا برود

وَ أَبَرُّهُمْ عِنْدِي وَ أَحَبُّهُمْ‏

______________________________

(1) في بعض النسخ [عيسى بن هشام‏].

 

الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏1، ص: 312

إِلَيَّ وَ هُوَ يَنْظُرُ مَعِي فِي الْجَفْرِ وَ لَمْ يَنْظُرْ فِيهِ إِلَّا نَبِيٌّ أَوْ وَصِيُّ نَبِيٍّ.

3– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ وَ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عَبَّادٍ الْقَصْرِيِّ جَمِيعاً عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّيِّ(رق شهری است نزدیک فرات) قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي إِبْرَاهِيمَ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي قَدْ كَبِرَ سِنِّي فَخُذْ بِيَدِي مِنَ النَّارِ

یعنی امام بعدم را به من بشناسانید. نجات را در شناخت امام می‌دانستند. الان ساده است و کودکانمان می‌شمارند. اما در آن زمان مخصوصا در بعضی از برهه ها، شناختن امام بعد پس از شهادت امام قبل سخت می‌شد.

کسی اگر می‌شنید که امام بعدی کیست یک تحفه ای بود از جانب امام برای او. امام قبل، امام بعد را از جانباین فرد در امان دیده بودند که به او معرفی کردند.

در بعضی نسخ «مَن لنا بَعدک» هم در آخر سوال است.

قَالَ فَأَشَارَ إِلَى ابْنِهِ أَبِي الْحَسَنِ ع فَقَالَ هَذَا صَاحِبُكُمْ مِنْ بَعْدِي.

 

4– الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع أَ لَا تَدُلُّنِي إِلَى مَنْ آخُذُ عَنْهُ دِينِي فَقَالَ هَذَا ابْنِي عَلِيٌّ إِنَّ أَبِي أَخَذَ بِيَدِي فَأَدْخَلَنِي إِلَى قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ يَا بُنَيَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ- إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً «1» وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا قَالَ قَوْلًا وَفَى بِهِ.

خیلی تعبیر زیبایی است. «انی جاعل فی الارض خلیفه» امام صادق علیه السلام این استفاده را کرده اند که این جعل دائما و مستمرا ادامه دارد. زمین از خلیفه خالی نیست. این هم یک نکته دقیقی است.

همه خصوصیات خلیفه هم هست که «علم آدم الاسماء کلها.» است یعنی همه اسماء هست

5– أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحُسَيْنِ اللُّؤْلُؤِيِّ عَنْ يَحْيَى بْنِ عَمْرٍو عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّيِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ مُوسَى ع إِنِّي قَدْ كَبِرَتْ سِنِّي وَ دَقَّ عَظْمِي

در بعضی نقل ها دارد که نمی‌توانم بیایم و بروم. الان هم با سختی آمدم.

وَ إِنِّي سَأَلْتُ أَبَاكَ ع فَأَخْبَرَنِي بِكَ فَأَخْبِرْنِي مَنْ بَعْدَكَ فَقَالَ هَذَا أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا.

6– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ زِيَادِ بْنِ مَرْوَانَ الْقَنْدِيِّ وَ كَانَ مِنَ الْوَاقِفَةِ(تعجب از این است که اگر این روایت را قبلا شنیده بوده و به وقف مبتلا شده، معلوم می‌شود خیلی باید مال دنیا او را گول زده است. 70 هزار دینار پیش او بوده است) قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي إِبْرَاهِيمَ وَ عِنْدَهُ ابْنُهُ أَبُو الْحَسَنِ ع فَقَالَ لِي يَا زِيَادُ هَذَا ابْنِي فُلَانٌ كِتَابُهُ كِتَابِي وَ كَلَامُهُ كَلَامِي وَ رَسُولُهُ رَسُولِي وَ مَا قَالَ فَالْقَوْلُ قَوْلُهُ.

با این تصریح بیان کرده اند.

ابتدا تطمیع است. بعد تهدید است. آیت الله بهجت می‌فرمودند هر کسی قیمتی دارد. خدا کند که انسان با قیمت نشکند. قیمت ها گاهی بالا میرود انسان می شکند. اگر کسی از قیمت نجات پیدا کند خدا رحم کند از تهدید. . بعضی در مال مقاومت می‌کنند. اما در تهدید نه. بعد می‌فرمودند اگر کسی در تهدید و تطمیع نجات پیدا کرد و قیمت نداشت و از تهدید هم نترسید امان از اغواء که باطل را حق ببیند و مجانی پای این باطل سینه بزند تا هلاک بشود.

 

7– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ قَالَ حَدَّثَنِي الْمَخْزُومِيُّ [چون این بین چند نفر مردد است بعضی روایت را از آن جهت ضعیف دانسته اند] وَ كَانَتْ أُمُّهُ مِنْ وُلْدِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ: بَعَثَ إِلَيْنَا أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى ع فَجَمَعَنَا

علامه مجلسی در مرآة العقول نقل می‌کند که قبل از اینکه حضرت را دستگیر بکنند این کار را کردند. حجت را تمام کردند. با علم امامت شاید این کار را کردند.

ثُمَّ قَالَ لَنَا أَ تَدْرُونَ لِمَ دَعَوْتُكُمْ فَقُلْنَا لَا فَقَالَ اشْهَدُوا أَنَّ ابْنِي هَذَا وَصِيِّي وَ الْقَيِّمُ بِأَمْرِي وَ خَلِيفَتِي مِنْ بَعْدِي مَنْ كَانَ لَهُ عِنْدِي دَيْنٌ فَلْيَأْخُذْهُ مِنِ ابْنِي هَذَا وَ مَنْ كَانَتْ لَهُ عِنْدِي عِدَةٌ فَلْيُنْجِزْهَا مِنْهُ وَ مَنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ بُدٌّ مِنْ لِقَائِي فَلَا يَلْقَنِي إِلَّا بِكِتَابِهِ.

فقط با نامه فرزندم به من راه دارد.

8– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ وَ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ جَمِيعاً عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ قَالَ: خَرَجَتْ إِلَيْنَا أَلْوَاحٌ مِنْ أَبِي الْحَسَنِ ع وَ هُوَ فِي‏

______________________________

(1) البقرة: 30.

 

الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏1، ص: 313

الْحَبْسِ عَهْدِي إِلَى أَكْبَرِ وُلْدِي أَنْ يَفْعَلَ كَذَا وَ أَنْ يَفْعَلَ كَذَا وَ فُلَانٌ لَا تُنِلْهُ شَيْئاً حَتَّى أَلْقَاكَ أَوْ يَقْضِيَ اللَّهُ عَلَيَّ الْمَوْتَ.

پیمان من و همان رابطه ای که معهود بوده است بین شیعیان که عهد همان نظام وصایت و امامت است، «الی اکبر ولدی» است. به فلانی چیزی ندهد تا من تو را ببینم یا اینکه وفاتم برسد. معلوم می‌شود گاهی اموالی بوده که حضرت حواله می‌دادند.

9– عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ قَالَ: خَرَجَ إِلَيْنَا مِنْ أَبِي الْحَسَنِ ع بِالْبَصْرَةِ

این روایت موید آن نقلی است که ابتدا در بصره در حبس بودند بعد به صورت پنهانی  به بغداد برده شدند

أَلْوَاحٌ مَكْتُوبٌ فِيهَا بِالْعَرْضِ

در عرض این لوح نوشته بودند. بعضی گفته اند نامه اصلش چیز دیگری بوده است، در کنار آن چیزی نوشته بودند. بالعَرَض بود این مطلب.

عَهْدِي إِلَى أَكْبَرِ وُلْدِي يُعْطَى فُلَانٌ كَذَا وَ فُلَانٌ كَذَا وَ فُلَانٌ كَذَا وَ فُلَانٌ لَا يُعْطَى حَتَّى أَجِي‏ءَ أَوْ يَقْضِيَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيَّ الْمَوْتَ‏ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ ما يَشاءُ.

10– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ ابْنِ مُحْرِزٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ: كَتَبَ إِلَيَّ مِنَ الْحَبْسِ أَنَّ فُلَاناً ابْنِي سَيِّدُ وُلْدِي وَ قَدْ نَحَلْتُهُ كُنْيَتِي.

11– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِي عَلِيٍّ الْخَزَّازِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سُلَيْمَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي إِبْرَاهِيمَ ع إِنِّي أَخَافُ أَنْ يَحْدُثَ حَدَثٌ وَ لَا أَلْقَاكَ فَأَخْبِرْنِي مَنِ الْإِمَامُ بَعْدَكَ فَقَالَ ابْنِي فُلَانٌ يَعْنِي أَبَا الْحَسَنِ ع.

12– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي الْجَهْمِ عَنِ النَّصْرِ بْنِ قَابُوسَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي إِبْرَاهِيمَ ع إِنِّي سَأَلْتُ أَبَاكَ ع مَنِ الَّذِي يَكُونُ مِنْ بَعْدِكَ فَأَخْبَرَنِي أَنَّكَ أَنْتَ هُوَ فَلَمَّا تُوُفِّيَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع ذَهَبَ النَّاسُ يَمِيناً وَ شِمَالًا وَ قُلْتُ فِيكَ أَنَا وَ أَصْحَابِي فَأَخْبِرْنِي مَنِ الَّذِي يَكُونُ مِنْ بَعْدِكَ مِنْ وُلْدِكَ فَقَالَ ابْنِي فُلَانٌ.

چون عصر تقیه بوده است، اعتماد امام قبلی را ذکر می‌کردند تا امام بعدی هم اعتماد بکند.

در عیون و رجال کشی آمده «ابنی علیٌّ.» اسم آورده است.

13– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ الضَّحَّاكِ بْنِ الْأَشْعَثِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ زُرْبِيٍّ قَالَ: جِئْتُ إِلَى أَبِي إِبْرَاهِيمَ ع بِمَالٍ فَأَخَذَ بَعْضَهُ وَ تَرَكَ بَعْضَهُ فَقُلْتُ أَصْلَحَكَ اللَّهُ لِأَيِّ شَيْ‏ءٍ تَرَكْتَهُ عِنْدِي قَالَ إِنَّ صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ يَطْلُبُهُ مِنْكَ

علامتی گذاشتند برای او برای تشخیص امام رضا علیه السلام.

فَلَمَّا جَاءَنَا نَعْيُهُ بَعَثَ إِلَيَّ أَبُو الْحَسَنِ ع ابْنُهُ فَسَأَلَنِي ذَلِكَ الْمَالَ فَدَفَعْتُهُ إِلَيْهِ.

در بعضی نسخ ابنه نیامده است. اگر ابنه باشد باید اواخر باشد چون امام جواد علیه السلام دیر به دنیا آمده بودند. امامت ایشان آن زمان تثبیت شده بوده است.

شاید بتوان «ابنه» را عطف بیان از «ابوالحسن» گرفت

14– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِي الْحَكَمِ الْأَرْمَنِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ سَلِيطٍ الزَّيْدِيِّ(مذهبش زیدی نبوده. به زید منسوب بوده از جهت آبائی. نسب خانوادگی اش به زید منسوب است) قَالَ أَبُو الْحَكَمِ وَ أَخْبَرَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ الْجَرْمِيُّ عَنْ يَزِيدَ بْنِ سَلِيطٍ قَالَ: لَقِيتُ أَبَا إِبْرَاهِيمَ ع

امام کاظم علیه السلام

وَ نَحْنُ نُرِيدُ الْعُمْرَةَ فِي بَعْضِ الطَّرِيقِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ هَلْ تُثْبِتُ هَذَا الْمَوْضِعَ الَّذِي نَحْنُ فِيهِ

اینجایی که هستیم خاطره اش را یادتان می‌آید؟

قَالَ نَعَمْ فَهَلْ تُثْبِتُهُ أَنْتَ قُلْتُ نَعَمْ إِنِّي أَنَا وَ أَبِي لَقِينَاكَ هَاهُنَا وَ أَنْتَ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ مَعَهُ إِخْوَتُكَ فَقَالَ لَهُ أَبِي‏

الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏1، ص: 314

بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي أَنْتُمْ كُلُّكُمْ أَئِمَّةٌ مُطَهَّرُونَ وَ الْمَوْتُ لَا يَعْرَى مِنْهُ أَحَدٌ

خیلی با ادب گفته است. موت همه را در بر می‌گیرد. لباسی است که کسی از آن عریان نیست. همه باید بپوشند این را.

فَأَحْدِثْ إِلَيَّ شَيْئاً أُحَدِّثُ بِهِ مَنْ يَخْلُفُنِي مِنْ بَعْدِي فَلَا يَضِلَّ

نمی‌گوید من طول عمر پیدا می‌کنم و شما از دنیا می‌روید. می‌گوید یک چیزی به من بگویید که من به فرزندانم بگویم که گمراه نشوند. طول عمر حضرت را می‌خواهد.

قَالَ نَعَمْ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ

این ابا عبدالله پدر یزید بن سلیط است.

هَؤُلَاءِ وُلْدِي وَ هَذَا سَيِّدُهُمْ وَ أَشَارَ إِلَيْكَ وَ قَدْ عُلِّمَ الْحُكْمَ وَ الْفَهْمَ وَ السَّخَاءَ وَ الْمَعْرِفَةَ بِمَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ وَ مَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنْ أَمْرِ دِينِهِمْ وَ دُنْيَاهُمْ وَ فِيهِ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ حُسْنُ الْجَوَابِ وَ هُوَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ فِيهِ أُخْرَى خَيْرٌ مِنْ هَذَا كُلِّهِ فَقَالَ لَهُ أَبِي وَ مَا هِيَ بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي قَالَ ع يُخْرِجُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ غَوْثَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ غِيَاثَهَا

غوث فریادرس است. غیاث پناه است. غیاث بالاتر از غوث است. یعنی امام رضا علیه السلام به دنیا می‌آید از امام کاظم علیه السلام.

وَ عَلَمَهَا وَ نُورَهَا وَ فَضْلَهَا وَ حِكْمَتَهَا خَيْرُ مَوْلُودٍ وَ خَيْرُ نَاشِئٍ يَحْقُنُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الدِّمَاءَ

به خصوص بعد از جریان ولایت عهدی حضرت، بین بنی عباس و بنی هاشم به ظاهر الفتی ایجاد شد. در این دوره شیعیان رشد فزاینده ای پیدا کردند و امنیت ویژه ای پیدا کردند.

وَ يُصْلِحُ بِهِ ذَاتَ الْبَيْنِ

شاید مقصود همان رابطه بین بنی عباس و بنی هاشم باشد که به ظاهر اصلاح شد.

وَ يَلُمُّ بِهِ الشَّعْثَ وَ يَشْعَبُ بِهِ الصَّدْعَ وَ يَكْسُو بِهِ الْعَارِيَ وَ يُشْبِعُ بِهِ الْجَائِعَ وَ يُؤْمِنُ بِهِ الْخَائِفَ وَ يُنْزِلُ اللَّهُ بِهِ الْقَطْرَ

خدای سبحان باران رحمتش را می‌باراند.

وَ يَرْحَمُ بِهِ الْعِبَادَ

فقط شیعیان هم نیست.

خَيْرُ كَهْلٍ

30 تا 51 یا 34تا 51 سالگی را می‌گویند کهل.

وَ خَيْرُ نَاشِئٍ قَوْلُهُ حُكْمٌ وَ صَمْتُهُ عِلْمٌ يُبَيِّنُ لِلنَّاسِ مَا يَخْتَلِفُونَ فِيهِ وَ يَسُودُ عَشِيرَتَهُ مِنْ قَبْلِ أَوَانِ حُلُمِهِ

سرور عشیره اش می‌شود قبل از اینکه به بلوغ برسد. چون امام کاظم علیه السلام در زندان بودند، سرپرستی امور خانواده بر عهده امام رضا علیه السلام بود.