شرح اصول کافی، جلسه 309

بسم الله الرحمن الرحیم

بَابُ الْإِشَارَةِ وَ النَّصِّ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا

1– مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ يُونُسَ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنَّ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع لَمَّا حَضَرَهُ الَّذِي حَضَرَهُ دَعَا ابْنَتَهُ الْكُبْرَى فَاطِمَةَ بِنْتَ الْحُسَيْنِ ع فَدَفَعَ إِلَيْهَا كِتَاباً مَلْفُوفاً وَ وَصِيَّةً ظَاهِرَةً وَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع مَبْطُوناً مَعَهُمْ لَا يَرَوْنَ إِلَّا أَنَّهُ لِمَا بِهِ

به گونه ای کسالت ایشان شدید بود که کسانی که حضرت را می‌دیدند، حال احتضار برای حضرت می‌دیدند. گمان می‌کردند که حضرت در همین مریضی از دنیا برود.

فَدَفَعَتْ فَاطِمَةُ الْكِتَابَ إِلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع ثُمَّ صَارَ وَ اللَّهِ ذَلِكَ الْكِتَابُ‏

______________________________

(1) الحجرات: 3.

الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏1، ص: 304

إِلَيْنَا يَا زِيَادُ قَالَ قُلْتُ مَا فِي ذَلِكَ الْكِتَابِ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ قَالَ فِيهِ وَ اللَّهِ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ وُلْدُ آدَمَ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ إِلَى أَنْ تَفْنَى الدُّنْيَا وَ اللَّهِ إِنَّ فِيهِ الْحُدُودَ حَتَّى إِنَّ فِيهِ أَرْشَ الْخَدْشِ.

وصیت ظاهرا نص بر وصایت داشت که وظیفه هر کدام را در آن وصیت مکتوب کرده بودند. کتاب مکتوب کتابی است که از پیغمبر اکرم دست به دست می‌چرخیده بین حضرات.

اینجا مطلق می‌فرماید هرچه بشر در عمل به آن نیاز داشته باشد در آن ذکر شده است.

اینکه به قبلی ها چه نیازی است، به خاطر این است که انسان هرچه جلوتر می‌رود، به قبلی ها نیاز دارد به اضافه.

خدش یک معنایش خراش است. یک معنایش عیب کوچک کالاست.

تعبیر «ارش الخدش» دقیق است و نشان می دهد که تمام این ها در حاکمیت به کار می آید چون مثالی که می زنند مثالی است که در جایی است که نزاع ایجاد شده و یک امر حاکمیتی است که باید رفع و فیصله بین این نزاع را ایجاد بکنند. به یک امر عبادی محض نفسی مثال نمی زنند بلکه به یک امر حاکمیتی مثال می زنند تا نشان دهنده این باشد که در این کتاب آن نگاه حاکمیتی هم هست. کتابی که حاکمیت الهی را مسلط می کند بر عالم و همه آن چه را که یک حاکمیت لازم دارد در خودش دارد.

2– عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَمَّا حَضَرَ الْحُسَيْنَ ع مَا حَضَرَهُ دَفَعَ وَصِيَّتَهُ إِلَى ابْنَتِهِ فَاطِمَةَ ظَاهِرَةً فِي كِتَابٍ مُدْرَجٍ فَلَمَّا أَنْ كَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَيْنِ ع مَا كَانَ دَفَعَتْ ذَلِكَ إِلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قُلْتُ لَهُ فَمَا فِيهِ يَرْحَمُكَ اللَّهُ فَقَالَ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ وُلْدُ آدَمَ مُنْذُ كَانَتِ الدُّنْيَا إِلَى أَنْ تَفْنَى.

«ظاهرة» حال است یعنی حضرت امام حسین علیه السلام جلوی دیگران در حالتی که ظهور داشت و آشکار بود وصیت را به دخترش داد چون وصیت باید ظاهر باشد تا عده ای شاهد باشند که امام بعدی کیست. این وصیت در کتاب مدرج بود یعنی کتاب پیچیده شده که معلوم نبوده درش چه چیزی است.

3– عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ الْحُسَيْنَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ لَمَّا صَارَ إِلَى الْعِرَاقِ اسْتَوْدَعَ أُمَّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا الْكُتُبَ وَ الْوَصِيَّةَ فَلَمَّا رَجَعَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع دَفَعَتْهَا إِلَيْهِ.

برای جمع بین این روایاتی که می فرماید نزد ام سلمه گذاشتند با روایاتی که می فرمایند نزد دختر امام حسین گذاشتند، می توان گفت. این امانت ها دو قسمت بوده یک قسمت اسلحه رسول خدا و کتاب های مفصل بوده که حمل و نقلش راحت نبوده لذا این ها را نزد ام سلمه گذاشتند ولی آن قسمتی که حمل و نقلش ساده بوده نزد دخترشان فاطمه گذاشتند.

در این روایت آمده است «الکتب و الوصیة» در روایت قبلی هم داشتیم «وصیة ظاهره» می توان گفت شاید یک وصیت کتاب مختوم بوده که همراه امام حسین بوده و نزد فاطمه دخترش امانت گذاشتند و یک وصیتی بوده که تفصیل مساله بوده یا همان علوم وصیت بوده یعنی علم الوصیة بوده که اوصیا نزدشان بوده است این را نزد ام سلمه گذاشتند.

قبلا توضیح دادیم بحث فقط بحث مادی نیست اما مادی هم هست.

4– وَ فِي نُسْخَةِ الصَّفْوَانِيِّ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ فُلَيْحِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ الشَّيْبَانِيِّ قَالَ: وَ اللَّهِ إِنِّي لَجَالِسٌ عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عِنْدَهُ وُلْدُهُ إِذْ جَاءَهُ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيُّ فَسَلَّمَ عَلَيْهِ ثُمَّ أَخَذَ بِيَدِ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَخَلَا بِهِ فَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَخْبَرَنِي أَنِّي سَأُدْرِكُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ يُقَالُ لَهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ يُكَنَّى أَبَا جَعْفَرٍ فَإِذَا أَدْرَكْتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّي السَّلَامَ قَالَ وَ مَضَى جَابِرٌ وَ رَجَعَ أَبُو جَعْفَرٍ ع فَجَلَسَ مَعَ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع وَ إِخْوَتِهِ فَلَمَّا صَلَّى الْمَغْرِبَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع أَيَّ شَيْ‏ءٍ قَالَ لَكَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيُّ فَقَالَ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ إِنَّكَ سَتُدْرِكُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَيْتِيَ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ يُكَنَّى أَبَا جَعْفَرٍ فَأَقْرِئْهُ مِنِّي السَّلَامَ فَقَالَ لَهُ أَبُوهُ هَنِيئاً لَكَ يَا بُنَيَّ مَا خَصَّكَ اللَّهُ بِهِ مِنْ رَسُولِهِ مِنْ بَيْنِ أَهْلِ بَيْتِكَ‏ «1» لَا تُطْلِعْ إِخْوَتَكَ عَلَى هَذَا فَيَكِيدُوا لَكَ كَيْداً كَمَا كَادُوا إِخْوَةُ يُوسُفَ لِيُوسُفَ ع.

از جهت تربیتی اگر هم یکی از فرزندان آینده روشن تری نسبت به دیگران دارد نباید این را آشکار کرد تا مبادا حسادت و حساسیت ایجاد شود و نظام ارتباط بین فرزندان را خراب نکنیم . هر مقدار هم که فرزندان خوب باشند باید مراقب بود تا زمینه برای حسادت ایجاد نشود.

امام سجاد علیه السلام یازده پسر داشتند . البته از مادر امام باقر علیه السلام یعنی امّ عبدالله که دختر امام حسن علیه السلام بودند، پسر دیگری نداشتند و فقط امام باقر از این خانم بود. ده فرزند دیگر از چهار همسر دیگر ایشان بودند که همگی أم ولد بودند. البته ما در بین مادران ائمّه علیهم السلام أم ولد هم داریم.

______________________________

(1) في بعض النسخ [أهل بيته‏].

اصول الكافي- 19-

الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏1، ص: 305

بَابُ الْإِشَارَةِ وَ النَّصِّ عَلَى أَبِي جَعْفَرٍ ع‏

1– أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ أَبِي الْقَاسِمِ الْكُوفِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَهْلٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَمَّا حَضَرَ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ع الْوَفَاةُ قَبْلَ ذَلِكَ أَخْرَجَ سَفَطاً أَوْ صُنْدُوقاً عِنْدَهُ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ احْمِلْ هَذَا الصُّنْدُوقَ قَالَ فَحَمَلَ بَيْنَ أَرْبَعَةٍ فَلَمَّا تُوُفِّيَ جَاءَ إِخْوَتُهُ يَدَّعُونَ مَا فِي الصُّنْدُوقِ فَقَالُوا أَعْطِنَا نَصِيبَنَا فِي الصُّنْدُوقِ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا لَكُمْ فِيهِ شَيْ‏ءٌ وَ لَوْ كَانَ لَكُمْ فِيهِ شَيْ‏ءٌ مَا دَفَعَهُ إِلَيَّ وَ كَانَ فِي الصُّنْدُوقِ سِلَاحُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ كُتُبُهُ.

با توجه به این که می فرماید 4 نفر برای حملش لازم بوده نشان می دهد که این کتب و سلاح زیاد بوده بعضی روایت دیگر هم دلالت بر این مطلب دارد. 

2– مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُوسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عِيسَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ: الْتَفَتَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع إِلَى وُلْدِهِ وَ هُوَ فِي الْمَوْتِ وَ هُمْ مُجْتَمِعُونَ عِنْدَهُ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ هَذَا الصُّنْدُوقُ اذْهَبْ بِهِ إِلَى بَيْتِكَ قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ فِيهِ دِينَارٌ وَ لَا دِرْهَمٌ وَ لَكِنْ‏ «1» كَانَ مَمْلُوءاً عِلْماً.

عیسی بن عبدالله از نوادگان حضرت امیرالمومنین است (عیسی بن عبدالله بن محمد بن عمر بن علی بن ابیطالب) در این جا عیسی بن عبدالله از پدرش یعنی عبدالله و او هم از پدرش یعنی محمد که نوه امیرالمومنین است نقل می کند.

3– مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ‏ إِنَّ عُمَرَ بْنَ عَبْدِ الْعَزِيزِ (عمر بن عبدالعزیز ضررش برای اهل بیت کمتر از بقیه بوده شقاوتش کمتر از بقیه بوده) كَتَبَ إِلَى ابْنِ حَزْمٍ‏ «2» أَنْ يُرْسِلَ إِلَيْهِ بِصَدَقَةِ عَلِيٍّ وَ عُمَرَ وَ عُثْمَانَ (مراد دفاتر موقوفات است نه خود صدقات) وَ إِنَّ ابْنَ حَزْمٍ بَعَثَ إِلَى زَيْدِ بْنِ الْحَسَنِ وَ كَانَ أَكْبَرَهُمْ فَسَأَلَهُ الصَّدَقَةَ فَقَالَ زَيْدٌ إِنَّ الْوَالِيَ‏ «3» كَانَ بَعْدَ عَلِيٍّ الْحَسَنَ وَ بَعْدَ الْحَسَنِ الْحُسَيْنَ وَ بَعْدَ الْحُسَيْنِ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ وَ بَعْدَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ فَابْعَثْ إِلَيْهِ ( بعضی گفته اند با توجه به این که فرزندان امام حسن علیه السلام و فرزندان امام حسین علیه السلام دائما یک نزاعی داشتند و حاکمان هم از این اختلاف استفاده می کردند. لذا این که زید بن حسن به امام باقر ارجاع دادند از روی محبت نبوده بلکه برای سعایت نزد خلیفه بوده یعنی در حقیقت می خواسته لو بدهد که امام کیست تا بیشتر مورد غضب دستگاه قرار بگیرد. چون امامت بین هاشمیون آشکار بوده ولی بین بقیه خیلی آشکار نبوده است. لذا این ارجاع به امام برای سعایت بوده که در موارد دیگر هم سابقه داشته است. فَبَعَثَ ابْنُ حَزْمٍ إِلَى أَبِي فَأَرْسَلَنِي أَبِي بِالْكِتَابِ إِلَيْهِ حَتَّى دَفَعْتُهُ إِلَى ابْنِ حَزْمٍ فَقَالَ لَهُ بَعْضُنَا يَعْرِفُ هَذَا وُلْدُ الْحَسَنِ‏ «4» قَالَ نَعَمْ كَمَا يَعْرِفُونَ أَنَّ هَذَا لَيْلٌ-

______________________________

(1) في بعض النسخ [و لكنه‏].

(2) هو أبو بكر بن محمّد بن عمر بن حزم الأنصاريّ، ولى القضاء بالمدينة لعمر بن عبد العزيز.

(3) يعني الوالى بالصدقات.

(4) أي الوالى.

الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏1، ص: 306

وَ لَكِنَّهُمْ يَحْمِلُهُمُ الْحَسَدُ وَ لَوْ طَلَبُوا الْحَقَ‏ «1» بِالْحَقِّ (اگر دین حق را با امام حق طلب می کردند) لَكَانَ خَيْراً لَهُمْ وَ لَكِنَّهُمْ يَطْلُبُونَ الدُّنْيَا.

این روایت از این جهت جالب بود که خودشان با اینکه مخالف بودند ولی اقرار داشتند که امام کیست.

4– الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ‏ إِنَّ عُمَرَ بْنَ عَبْدِ الْعَزِيزِ كَتَبَ إِلَى ابْنِ حَزْمٍ ثُمَّ ذَكَرَ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ بَعَثَ ابْنُ حَزْمٍ إِلَى زَيْدِ بْنِ الْحَسَنِ وَ كَانَ أَكْبَرَ مِنْ أَبِي ع.

– عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ مِثْلَهُ.

بَابُ الْإِشَارَةِ وَ النَّصِّ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا

1– الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي الصَّبَّاحِ الْكِنَانِيِّ قَالَ: نَظَرَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع يَمْشِي فَقَالَ تَرَى هَذَا هَذَا مِنَ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَ‏ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ‏ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِينَ‏ «2».

این آیه در ضمن جریان بنی اسرائیل وارد شده است.

منت اعطای عظیم است.

الذین استضعفوا یعنی ضعیف نیست. به استضعاف کشیده شدند. فشار این ها را به ضعف کشانده است. خودشان فی نفسه قوی هستند.

فی الارض نشان می‌دهد که از جهت وجودی ضعیف نیستند. عظیمند. بین آسمانیان عظیم هستند

کار فرعون که ظاهرش استضعاف بوده اما باطنش به قدرت رسیدن این ها بوده است. یعنی فرعون نمی دانست که سنت الهی دارد کار خودش را می کند که این ها نجعلهم الائمه و نجعلهم الوارثین بشوند همان کار فرعون در راستای سنت الهی بوده است یعنی بدون این که بداند در دائره قدرتمند کردن آن ها حرکت می کرده است. ما اگر سنت های الهی را بشناسیم، می‌توانیم بر هر موجی که دشمن ایجاد می‌کند سوار بشویم و در راستای تحقق وعده های الهی تلاش کنیم.

در المیزان ج16 ص9 به بعد این بحث آمده است.

2– مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَمَّا حَضَرَتْ أَبِي ع الْوَفَاةُ قَالَ يَا جَعْفَرُ أُوصِيكَ بِأَصْحَابِي خَيْراً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ اللَّهِ لَأَدَعَنَّهُمْ وَ الرَّجُلُ مِنْهُمْ يَكُونُ فِي الْمِصْرِ فَلَا يَسْأَلُ أَحَداً.

این شاگرد پروری است.  با اصحاب من بهترین روش را پیش بگیر.

امام صادق علیه السلام هم فرمودند که من آنچنان این ها رادر این مدت که من باشم رشد می‌دهم که وقتی من می‌روم آنقدر این ها قوی شده باشند که دیگر نخواهند از کسی چیزی بگیرند. از کسی سوال نکنند. از جهت علمی اینقدر در مقام قوت قرار می‌گیرند.

3– عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْمُثَنَّى‏ «3» عَنْ سَدِيرٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ‏ إِنَّ مِنْ سَعَادَةِ الرَّجُلِ أَنْ يَكُونَ لَهُ الْوَلَدُ يَعْرِفُ فِيهِ شِبْهَ خَلْقِهِ وَ خُلُقِهِ وَ شَمَائِلِهِ وَ إِنِّي لَأَعْرِفُ مِنِ ابْنِي هَذَا شِبْهَ خَلْقِي وَ خُلُقِي وَ شَمَائِلِي يَعْنِي أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع.

خَلق: خلقت ظاهری

 خُلُق: خلقت باطنی اخلاق و فضائل و کمالات

شمائل: آداب ظاهریه

دارد که یکی از سعادت های مرد این است که از نظر ظاهری هم شبیه خودش باشد.

اگر مرد در مردانگی اش قوی باشد، این یکی از نتایجش است. انسانی که صحت و سلامت دارد، هرچقدر بیشتر باشد، مشابهت بیشتر می‌شود. جا دارد که از نظر روانشناسی و ژنتیکی بحث شود.

4– عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ طَاهِرٍ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَأَقْبَلَ جَعْفَرٌ ع فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع هَذَا خَيْرُ الْبَرِيَّةِ أَوْ أَخْيَرُ.

این نص بر امام است با توجه به این که هیچ زمانی خالی از امام نیست و این ها خیرالبریه هستند پس امام هر زمانی این ها می شوند.

______________________________

(1) في بعض النسخ [و إن طلبوا]

(2) القصص: 5.

(3) الأظهر انه هاشم بن المثنى (آت)

الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏1، ص: 307

5– أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ عَنْ طَاهِرٍ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَأَقْبَلَ جَعْفَرٌ ع فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع هَذَا خَيْرُ الْبَرِيَّةِ.

6– أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ فُضَيْلِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ طَاهِرٍ قَالَ: كُنْتُ قَاعِداً عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَأَقْبَلَ جَعْفَرٌ ع فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع هَذَا خَيْرُ الْبَرِيَّةِ.

7– مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ الْجُعْفِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: سُئِلَ عَنِ الْقَائِمِ ع فَضَرَبَ بِيَدِهِ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ هَذَا وَ اللَّهِ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ ص قَالَ عَنْبَسَةُ فَلَمَّا قُبِضَ أَبُو جَعْفَرٍ ع دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَأَخْبَرْتُهُ بِذَلِكَ فَقَالَ صَدَقَ جَابِرٌ ثُمَّ قَالَ لَعَلَّكُمْ تَرَوْنَ أَنْ لَيْسَ كُلُّ إِمَامٍ هُوَ الْقَائِمَ بَعْدَ الْإِمَامِ الَّذِي كَانَ قَبْلَهُ.

شما فکر می کنید که قائم فقط کسی است که جهاد می کند و قیام می کند به اسلحه البته درست است و صحیح است اما معنای دیگری هم برای قائم هست که هر امامی در هر زمان خودش قائم به حق است و قیام کننده است برای دین حق.

اینکه ائمه را قائم می‌دانستند ایجاد امید می‌کرد برای انتظار منجی تا مردم نگویند حالا حالاها خبری نیست.

8– عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ أَبِي ع اسْتَوْدَعَنِي مَا هُنَاكَ فَلَمَّا حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ قَالَ ادْعُ لِي شُهُوداً فَدَعَوْتُ لَهُ أَرْبَعَةً مِنْ قُرَيْشٍ فِيهِمْ نَافِعٌ مَوْلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ فَقَالَ اكْتُبْ هَذَا مَا أَوْصَى بِهِ يَعْقُوبُ بَنِيهِ‏ يا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ لَكُمُ الدِّينَ فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ‏ «1» وَ أَوْصَى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ إِلَى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ أَمَرَهُ أَنْ يُكَفِّنَهُ فِي بُرْدِهِ الَّذِي كَانَ يُصَلِّي فِيهِ الْجُمُعَةَ وَ أَنْ يُعَمِّمَهُ بِعِمَامَتِهِ وَ أَنْ يُرَبِّعَ قَبْرَهُ وَ يَرْفَعَهُ أَرْبَعَ أَصَابِعَ وَ أَنْ يَحُلَّ عَنْهُ أَطْمَارَهُ عِنْدَ دَفْنِهِ

دو معنا کرده اند. عنه را گاهی به گره های کفن زده اند، یعنی گره های کفن میت را بازکنند. گاهی به کسی که می‌خواهد دفن بکند زده اند که دکمه های پیراهنش را در وقت دفن کردن باز بکند.

ثُمَّ قَالَ لِلشُّهُودِ انْصَرِفُوا رَحِمَكُمُ اللَّهُ فَقُلْتُ لَهُ يَا أَبَتِ بَعْدَ مَا انْصَرَفُوا مَا كَانَ فِي هَذَا «2» بِأَنْ تُشْهِدَ عَلَيْهِ فَقَالَ يَا بُنَيَّ كَرِهْتُ أَنْ تُغْلَبَ وَ أَنْ يُقَالَ إِنَّهُ لَمْ يُوصَ إِلَيْهِ فَأَرَدْتُ أَنْ تَكُونَ لَكَ الْحُجَّةُ.