شرح اصول کافی، جلسه 291

بسم الله الرحمن الحمدلله رب العالمین و الصلاة السلام علی محمد طاهرین اللهم صل علی محمد و آل محمد وعجل فرجهم و لعن الدائمین  اجمعین الی یوم الدین در محضر باب باب الروح التي يسدد الله بها الأئمة[1] بودیم در اصول کافی کتاب الحجه که این دو سه تا بابی که اخیر گذروندیم باب‌های با برکتی بود در معرفت امام و اون نظام علمی امام، از جمله بحث شد که حقیقت روح یه بحث تشکیکیه که مراتبی دارد از روح همون حیات و حرکت آغاز میشه که اون جنبندگی است که در موجود ایجاد میشه رفتن آمدن باهاش تحقق پیدا می‌کند تا روح شهوت غضب یا روح شهوت و قوه به تعبیری که در اینجاست روح شهوت و روح قوه این سه تا  که در انسان‌ها همه مشترک است  و روح ایمان که مرتبه اختصاص به اهل ایمان دارد و بعد از اون روح قدسی که اختصاص به انبیا و اولیا دارد و بعد از اون الروح که حقیقت الروح که ششمین مرتبه روح است و اون مقام اطلاقی از روح است مخصوص پیغمبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام است که حتی انبیای دیگه در این مشترک نیستند لذا اگر  یزل الملائکه بِالروح در حقیقت آمده یا تنزل الملائکة وروح آمده اینها همه نشون میده با توجه به روایاتی هم که ذیلش آمده که الروح خلق اعظم من الملائکه که حقیقتی است که اعظم بودن اونجا وجودی است که اطلاق است نسبت به همه ملائکه اون ملائکه با حضرات و انبیای دیگه بودند اما این الروح که هم اونها رو دارد هم بالاتر رو با حضرات معصومین هست و حضرات از این مرتبه بهره‌مندند . خوب روایات این باب رو در محضرشون بودیم که فرمودند چهار تاشو خوندیم که این پنجمین روایت هست که اون آخرین مطلب روایت چهارم هم نکته مهمی بود که لیس کل ما طلبه وجد[2] این روح در حقیقت الروح بلکه،  بلکه الروح قدسی با طلب حاصل نمی‌شود.                                        لیس کل ما طلبه وجد ممکنه ما بشنویم خوشمون بیاد دنبالش هم باشیم اما این روح قدسی و به خصوص الروح با طلب ایجاد نمیشه طلب نهی نکردن طلب داشته باشید اما با طلب ایجاد نمی‌شود ممکنه در حقیقت کسی بکوشد داده بهش نشود و دیگری بهش داده بشود ممکن هم هست بکوشد اعطا بشه اما قطعاً اعطایی است اون چهار روح قبلی کسبی بود اما این روح قدسی و روح ، الروح کسبی نیست یعنی به صورت اعطا و وهو الهی است هرچند کسب اونها هم اعطای نتیجه‌اش از جانب خدا بود یعنی می‌فرماید و نفخت فیه من روحی یا انشعناه خلقا آخر[3] وقتی که روح مطرب بعدی درش دمیده میشود درسته ؟ اما در عین حال اون به اصطلاح حقیقت عمومیت داشت عامه را شامل می‌شد همه انسان‌ها را شامل می‌شد لذا در حقیقت با کسر  معنا پیدا می‌کرد عنوان کسر هم صدق میکرد هر چند هر کمالی رو فقط اعطای الهی است اما روح قدسی طریقش فقط کسب نیست کسب لازم هست اما فقط طریقش کسب نیست چرا وهویه و این وهوی بودن خود طریقش و خود نتیجه اش تمامش وهوی است .

یکی از حضار : نامهفوم 4:30

استاد: روح قدسی که به اصطلاح اون رابطه با ملکه موهیست او برای رابطه نبوت است و رابطه نبوت بابش ختم شده وقتی ختم شده دیگه احتیاجی تو این عالم نیست اون برای در حقیقت چی بوده برای رابطه ویژه‌ای بوده بله اگر کسی روح قدسی رو عام‌تر از ملک موهی وحی تشریعی گرفت عیبی ندارد چنانچه اون رو ما تو روح ایمان میبینیم میگیم روح ایمان تا حقیقت ولایت ممکنه بالا بیاد یا روح قدسی رو باید عام کنید که بگید که حقیقت ولایت شامل می‌شود فقط ملکه موهی وحی تشریع نیست بلکه اون ملکی که اخبارات و ولایات الهی را هم ابراز می‌کند و اون رو هم شامل می‌شود یا او را باید توسعه بدید عیب ندارد یا باید روح ایمان توسعه بدید که اگر مثلاً در آیه می‌فرماید وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ[4] یعنی که روح ایمان تا متن ولایت کشش داره پس ایمان سعه اش خیلی زیاده است  ایمان کسی محدودش نمی‌خواد بکند که این ایمان مرتبه چی هستش ؟این مرتبه فقط همین ایمان ظاهری است که به کسب است. خیر آن هم تا مرتبه  ولایت پیش میره تا مرتبه آن به روح القدسی که روح موهی وحی قدسی نباشد رو شامل می‌شود که در آیات ما به عنوان مومنون زیاد آمده همون در حقیقت چه آیه رکوع چه این آیه قُلِ اعْمَلُوا که اینها مقصود حضرات معصومین هستند پس اگر حضرات معصومین شدن یعنی از این مرتبه اول ایمان تا آخر ایمان رو شامل می‌شود روح ایمان همه اینها را فرا می گیرد‌ البته ما الان داریم در اینجا عرض می‌کنیم که اون الروح در حقیقت چی هستش؟ در روایات آمده که هم در حقیقت هم مربوط به پیامبر اکرم است هم حضرات معصومین خب چون که ۱۰۰ آمد ۹۰ هم پیش ماست اما روح قدسی وظیفه‌اش اگر انواع تشریعی و وحی در حقیقت تشریعی بود وحی تشریعی بابش  بسته شده است. وحی تشریعی که به عنوان نبی نیستند یا علی  إنّكَ تَسمَعُ ما أسمَعُ ، و تَرى ما أرى ، إلاّ أنّكَ لَستَ بنَبيٍّ[5]  نب نیستی نبوت بابش چی شده ؟او باب نبوت یک وظیفه و تکلیفی بود که اگر یادتونم باشه همین رو تو بحث مفصل آوردیم اونجا که تفاوت نبی و ولی چیه ؟چرا نبی باد ملک موهی  باید رویت بکند اما ولی لزومی بر رویت ندارد عرض کردیم اونجا مال این است  تشریح می‌خواد چی بشه از معنا به لفظ وقتی از معنا می‌خواد به لفظ بیاد باید در حقیقت تا رویت صورت بگیره تا این از مرتبه باطن به ظاهری‌ترین مرتبه کشیده بشه اما در امام و وصی که مُبَیِن وحی است و تشریع به معنای ملک موهی وحی که تشریح رو بیاره برای اونها در کار نیستش محدث بودن که باید میکرد. یعنی این ضعف رتبه نبود محدث گاهی از به اصطلاح نبوتی که به رویت بود  بالاتر حتی اونجا اگر یادتون باشه عرض کردیم رویت برای حضرات معصومین امکان‌پذیره اما اون رویتی که شرط در وحی تشریعی بود اون رویت نیست این رویت باشه شرط در امامت رویت نیست اما شرط در نبوت چیه رویت  است دقت کردید در اینجام همین رو باز می‌تونیم بگیم که این ملکه موهی که ملک روح قدسی  است شرط در نبوت این روح قدسی هست اما در ولایت شرط ولایت روح قدسی نیست می‌تواند در حقیقت از همون روح ایمان بهره مند باشد شرط نیست هرچند ممکنه داشته باشد لذا این شرط نبودن کفایت میکند .                                                                                          یکی از حضار:نامهفوم 9:12                                                                                                                                    استاد:امکان عقلی در اینجا مقصود نیست چرا که قاعده است هر چیزی که فردی از نو مطللبس بهشت شد برای همه امکان پذیر امکان ذات است امکان ذاتی است  اما امکان در حقیقت وقوعی ، در امکان وقوعی یک در حقیقت سیری رو می‌خواد از جمله اینکه لیس کل ما کل ما طلب وجده این خودش تو امکان وقوعیه یعنی این در حقیقت اگر چیزی امکان ذاتی داشت با طلب نیست تمامش . هم یعنی خود امکان ذاتی یه سریش این است اعطای وهویه عیب ندارد اعطای وهویه یعنی امکان ذاتی دارد اما به نحو چه چیزی هست ، تحققش  ؟ به نحو وهو است .                                                                 یکی از حضار:نامهفوم 10:19                                                                                                                                                                                              استاد:چون انسان که نداشته نمیتونه ایجاد بکند اونی که ندارد نه اختصاصش از این باب است که در رابطه با وحی و نبی شدن و صفوه شدن یک ویژگی خاصی است علاوه بر اون در حقیقت وهوی بودن سابق که این وهابی رو در مقابل او وقتی قرار میده اون میشه کسبی این وهو خاص است یعنی طریق و هدف و همش و عوض حتی اینگونه نیستش اون راهش رفتنش کسبی بود انسان تو مرتبه ایمان قدم بردارد ایمان بهش اعطا میشدتو مرتبه علم قدم بردارد علم و معرفت بهش اعطا می‌شد دقت کردید اما اینجوری نیست که در در طریق کسی بگوید من در طریق نبوت نبی شدن قدم بردارم نه میگه راه و هدف و .. همش وهو است .هیچ راهی برای قدم زدن نداردکه بخواهد بگوید طریق نبی شدن قدم بردارم                                                                             یکی از حضار:نامهفوم 11:26                                                                                                                                   استاد:  اگر به حرف من را گرفته باشید معلوم است . ظرفیت دو مدل است یک ظرفیت این است که با  کسب فعلیت پیدا می‌کند یه ظرفیت این است که با وهم فعلیت پیدا می‌کند استعدادهست  اما این استعداد با کسب فعلیت پیدا نمی‌کند مقصود اینه یعنی استعداد در نبی شدن با کسب نیست استعداد هست اما با کسب نیست پس همه افراد بشر این استعداد دارند به لحاظ ذاتی  دارند؟دارند.به لحاظ وقوعی تحقق نبوت فقط به چی هست؟ نصب الهی لذا اینو میگن در حقیقت حتی وصایتم تحققش از همین سنخ است یعنی وسیع شدن هم اوصیا هم اوصیایی که به نصب است اوصیایی که به نصب است تحققش کسبی نیست راهش هم کسبی نمی باشد مثل نبوت است منتها منصب وصایت او منصب نبوت هیچ کدام از این دوتا کسب نیست در کار لذا بر این میگیم که اون کسی که نبی است  یا وصی از ابتدای تولدش چیه؟ از ابتدای تولدش تحت آن قسمت قرار دارد. کاری کرده باشد که در این مسیر قرار گرفته باشد . این از ابتدا است یه چیزایی پیش آمده باشد بعد توی مسیر قرار گرفته باشد از ابتدا از ابتدا بودن مال این است که اصلا تمامش وهو است و دقت کردید و این در حقیقت میتونه کی هدایت ذاتیه از جانب خدای سبحان است می‌تواند در حقیقت هدایتگر دیگران باشد. تقریبا روشن است دیگر  تقریبا روشن است خودش برهانش که تطبیق میکند.                                                                                                                                                                         یکی از حضار:نامهفوم 13:15                                                                                                                                              استاد: جان از خودشه یا از روح القدسه اینو قبلاً هم عرض کردیم اینا دوباره برگشت چون ما اونجا عرض کردیم این حقیقت روح جزو شئون حضرات معصومینه وقتی از شئون است تمایز ،تمایز اجمال و تفصیل بین اینها نه اینکه تمایز بینونت باشد که بگیم از روح به اینا داده است یا این ها به الروح دادن است. خیر شئون می باشد وقتی شئون هست چی هست؟ مثل که شما بگی که اون چیزی که خدای سبحان علم ذات به ذات دارد ذاتش بهش داده یا در حقیقت غیر شان علم در حضرات معصومین الروح و روح قدسی اگر بر فرض گفتیم روح قدسی واسطه در علم یا از الروح واسطه الروح که گفت آمده باشد الروح یا روح قدسی شان حضرات معصومین هستند.                                           یکی از حضار:نامهفوم 14:14                                                                                                                                    استاد:اون در حقیقت اذا شان علمو که در حقیقت آمده مقصود این است توجه مرتبه شون به مرتبه دیگر یعنی توجه مرتبه خلقیشون به مرتبه امری شان این توجهم توجه علم اصولی نیست. یه جایی خدای سبحان برای اینهاها آزمایشی قرار می‌دهد که باید یک چیزی را ندانند تا ابتلا معنا بدهد .دقت کردید مثل ابراهیم خلیل سلام الله علیه یا حضرات معصومین میثم لیله المبیت حضرت نباید بدونه که اونجا چه میشود به لحاظ وجود خلقی اش .مید اگر بخواد توجه بکند میداند اما میداندخدا اینجا می‌خواد چی باشه برایش مخفی باشد توجهم نمی‌کند و مخفی برایش میماند.‌ لذا ارزش هم دارد برایش. پس شأنی از شان خلق نسبت به شأن امری اش منتها با حفظ همین اینکه اطلاعات و امتحانات الهی براشون چی میشه معنا می‌دهد                                                             یکی از حضار:نامهفوم 15:20                                                                                                                                         استاد: معنای خاصی از عدالت است.فوق عدالت برای ما معنا نمیدهد فوق عدالت اگر بخواهیم بگیم باید بگیم خدای تعالی عدالت دارد یا ندارد ؟میگیم اگر عدالت دارد اینا فوق عدالت دارند. عرض کردم دیگه عدالته دیگه معنای خاص نه به معنای مشترک لفظی دیگه یعنی مراتب عدالت است که اینم یک مرتبه از عدالت است که هر چیزی تو جای خودش قرار بگیره این مال این است که ظرفیت باید از اول تو نظام عدل قرار بگیرد . لذا اصلا امام مظهر حکم عدل است یعنی خودش اصلاً مظهر تام حکم العدل است چون میخواهد هر چیزی رو تو جای خودش قرار بده امام کارش این است تو نظام هستی تکوین و تشریع هر چیز رو تو جای خودش قرار بده خب وقتی امام کارش این است که میخواد هر چیزی تو جای خودش  که حک عدله قرار بده خودش باید عین عدل باشد .خودش باید عین عدل باشد تا در حقیقت بتواندهر چیزی رو تو جای خودش قرار بده خب این یه برگشت و یه جمله گفتن خیلی دردسر داشت لیس کل ما طلبه وجد  فقط بگیم این نکته مهم بود خلاصه نصف وقت رو اقلاً برده در روایت پنجم می‌فرماید که عن ابی حمزه قال سالت اباعبدالله علیه السلام عن العلم اَهو علم یتعلمه العالم من افواح رجال این عن العلم عرض کردیم العلم که میاد الف لام ، الف لام معلوم کدام علم را می گوید نه هر علمی عن اعلم نه از مطلق علم بلکه از علم امامت یعنی از علم به معنای امام که از این علم سوال می‌کنم این مهمه علم یعنی از مطلق علم نه این الف لام اشاره به یک عهد است که این علمی است که مورد نظرمون بوده حواسمون هست بهش علم امام است  که سالت ابا عبدلله علیه اسلام عن العلم اَهو علم یتعلمه العالم من افواح رجال اوفالکتاب عندکم تقرونه فتعلمونه من  آیا این علم مثل علوم دیگر است اینم که  از راه کسب ایجاد شه و برن پیش دیگران یاد بگیرن مثلاً پیش پدرش بخونه یا نه یه کتاب هایی که همون کتاب‌هایی که صحف فاطمه سلام الله علیها یا صحف در حقیقت جفر اگر یادتون باشه جامعه باغش مفصل خوندیم اونجاها آیا اونها را همراه دارند تعلیم جایی پیدا نمی‌کند ولی وقتی اونا رو باز می‌کنن می‌بینن که هرچی که می‌خوان تو اونا هست مرجع دارند یعنی مرجعی  دارند که با رجوع سوال کنند از کدام یک آیا به نحو احواح رجال است که مثل علوم دیگه باشه یا فی الکتاب عندکم تقرئون فتلمون منه قال الامر اعظم خیلی جواب یعنی مرتبه اولاً به گونه‌ای نیست که بشه بیانش علم حضوریه دیگه گلو حضو اعظم من نه به نحو رجوع به کتاب این تازه چی رو معلوم می‌کند که در اون روایت آمده بود که دارند رجوع می‌کنند معنا می‌کند رجوع از سنخ این رجوعی که ما فکر می‌کنیم نیست که یه کتابی باشه همراه هرگاه باز می‌کنند یه چیزایشون نگاه میکنن بعد میبندن بعد دوباره یه مشکلی پیش میاد باز دوباره نگاه می‌کنن از این نیست والامر الامر اعظم من اعظم از این است که این امر اعظم است از او داره روش رو میگه میگه آیا به نح خواندن پیش دیگران است یا به نحو رجوع به کتاب است تشکیک یعنی بحث تشکیکیه این رتبه اعظم وقتی که اون آمد دیگه اینها چی هستش وجود را عالی رو دارد آیا دانی مال کسی است که عالی رو ندارد دقت کردی یعنی اون بالایی کمال پایینی رو داره اما خصوصیت رتبه رو دقت کردی یعنی اون بالایی رو که هست بالای کمال پایینی رو دارد یعنی هرچی که پایینی‌ها هست خصوصیت مرت رضا همین بحث این نظام نظام نظام تشکیکیه اینا تو نظام تشکیکیش تو رتبه این علم را که مستقیماً و بی‌واسطه از علم حضوری به علم نه به علم حص این دوتا هر دو سنقش از سنخ چیه چه رجوع به کتاب از سنخ علم اصولی چه خلاصه چی خواندن پیش دلق دیگری یه قسمتش این است که علم اصولی و علم اصولی اگر شد تدریجی می‌شه و به صورت میشه صورت‌ها میشه در حقیقت ابزار و وسایل و در حقیقت به لحاظ ابد دنبالش میاد اما نه وسائت می‌خواد اگر امام رو بگیرند همه چی را ازش بگیرند بزارنش توی سل آیا این امام در حقیقت اون علم رو دارد یا ندارد اگر از ابتدای تولدش بگیرند که بگیم قبل از اینکه بخواد به این کتاب‌ها رجوع بکند آیا از ابتدای تولد در یه جایی در بسته سربسته بزارن آیا دارد یا ندارد چون عکس به طریق در حقیقت اخذ از کتاب‌ها یا از افواح رجال نیست الامر اعظم من ذالک و او هم در حقیقت اعظم است هم اوجب است این اوجب بودن رو که در حقیقت توی نسخه بدل اجل آوردن هر دو درست اجل از جلیل‌تر است اوجب است یعنی اون نظام وجوبی که شان ربیست نسبت به این محقق است که این علم از سنخ علوم اصولیه و علوم در حقیقت غیریه نیست اجل شاید سازگارتر باشد اعظم و اج نسخه اجل دارد قول الله عزوجل و کذالک اوحینا الیک روحا من امرنا ما کنت تدریم الکتاب ولیم آیا این آیه را نشنیدی که خدای سبحان به خطاب پیغمبر فرمود که کذال اوحینا الیک روحا من امرنا ما او را به تو فرستادیم ما کنت تدریم الکتاب والیمان که اگر نبود این رو آیا ما فرستادیم به معنای این است که یه زمانی نداش و بعد اینو برات فرستادیم به معنای اینه یعنی به این نگاه است کی مثل لقد همت بهی و همه بها لولا برهان این لولا انرا برهان ربه یعنی یوسف سلام الله اومد تو وسط معرکه گناه اما چون برهان رب بود همه‌ها محقق نشد از اگر نبود این روح ما که از امر ماست برای تو تو نمیدونستی اگر اون رابطه اشراقیه خدای سبحان با او قطع بود کتاب چیه ایجاد شده یه دوره‌ای بودی نمی‌دونستی کتاب چیه نمی‌دونستی ایمان چیه درسته بعداً برات ایجاد شد یا از از ابتدا در حقیقت برات بود اما فصل مقوم تو اینه از ابتدا چنانچه اون آیه شریفه هم چی هستش که ما قل انما انا بشر مثلکم این قل انما انا بشر مثلکم یوحی الی یعنی اینکه یوها الیه تا وحی نشده بود به من مثل شما بودم همونجور نه علمی نه چیزی نه عصمتی نه هیچی اینا نبود وقتی وحی آمد مثلاً در ۴۰ سالگی از اونجا من تفاوت کردم یا نه پیامبر اکرم از ابتدا تفاوت داشت این وحی ابراز ظهورش در ۴۰ سالگی محقق قل انما انا بشر مثلکم یوها الیه این یوهالی که در حقیقت وحی می‌شود نه به معنای اون زمان وحی است که در حقیقت اولین آیه وحی محقق شد از اونجا به بعد پیغمبر با اینا متفاوت شد دقت کردید یا نه که این اینجوری راه ندارد عصمت در انبیا از ابتدای تولد است و لذا اون عصمت عصمت علمی هم هست عصمت علمی یعنی تو این مرتبه در حقیقت چی هستش بله بروز وحی در چی مثل وقتی عیسی بن مریم سلام الله علیه میگه انی عبدالله تو همون گهواره داره می‌فرماید انی عبدالله آتانی الکتاب و جعلنی نبیا درسته این نبیا کی نبوت منصوب به نبوت شد ۳۰ سالگی اما آیا این بنیه نبوت و حقیقت نبوت از ابتدا بود یا نه ۳۰ سالگی بروز نب دقت کردید یا نه لذا جعلنی نبیا این مسیر در حقیقت این حقیقت و اون کمال داشت اما چی شدش بروزش اونجا بروزش در اون رتبه بله رسالت یک مرتبه اعظم از نبوت او ممکنه برهه دیگری ایجاد شد چنانچه در ابراهیم خلیل اینجور بود بروز اینها در حقیقت چی میشه مرتبه کمالی امکان‌پذیره خب بله به دیگران اما اینجور نیستش که علم این‌ها موکول به موجود مادی باشه متحده این وجود با اون دقت کردی بله برای اینکه این دیدم شده باشه باشه مانع و معذوری آیا از راه گوش بودیم فقط اما ممکن بود از راه گوشم این انتقال صورت گرفته باشه اونجا اگر کسی تو هم به تو گوشش بود یا اگه لبان پیغمبر کسی نگاه کرد دید تکون نخورد آیا منتقل نشد چرا مانعی هم نداره از این باشه اما از این راه نیست به این وسیله نیست انتقال وسیله‌اش این نیست و الا چی میشد اگر انتقال تو وسیله باشه حد حد مرتبه حد میزنه به حقیقت اینجوری نیست که حد اطلاقش سر جاش مانعی نداره کشیده بشه تا مرتبه ظاهر دقت کردی اینا با هم متفاوته ما علوممون از طریق ابزار و وسایطه ظاهر از اینجا دوباره هی پردازش بشه برگرده تا به مرتبه بالاتر بره لذا امکان داره خطا صورت بگیره جان ببین ما مراتب وجودی داریم دیگه مگه ما توی در حقیقت گوش برزخی نداریم میشنویم تو خواب میشنویم یا نه وقتی اونجا مکالمه می‌کنیم اونم یه گوشه آیا همین مرتبه گوش تجردی داریم یا نداریم دال آیا مسیر بالاتر از اون داریم یا نداریم یعنی انتقال تو تمام مراتب محقق میشه لذا موکول به این مرتبه نیست که ما از اینجا می‌شنویم الان گفتگو صورت میگیره این گوش می‌شنوه پردازش میکنه صورت این رو به معنا تبدیل میکنه معنا را ازش عبور میکنه میرسه در حقیقت به یک در حقیقت گزاره واحدی تحلیل می‌کنه ترکیب اینا سیر کار ماست اما اونجا تمام اون حقیقت هستی یعنی اون علمی که داره انتقال پیدا می‌کنه علم مفهومی نیست انتقال میدیم اون یه حقایق وجود که انتقالشم امکان‌پذیر نیست که با لفظ بله اون حقایق آیا لفظی هم هست که حاکی ازشون باشه هست حاکی از اونام باشه اما انتقال از طریق این الفاظها کیه نیست ولی الفاظی هم که حاکی از اونا باشه کتابتی که حاکی از اونم باشه مانع لفظ است یک معنا دارد تفسیر می‌خونیم یک تحویل دارد که حقیقتشه که این لفظ و معنا مستند و معتمد به اوست پس اصل و حقیقت قرآن میشه چی اما اونی که برای رتبه ما هدایتگری دارد لفظ و معن اگر کسی رسید تو اون رتبه تحویلش براش هدایتگری دارد دیگه اونم یکی از ظهورات اینه یعنی کن فیکون عالم امر خلق هم اونم یکی از مراتب اینه برای غیر معصوم مراتبش امکان پذیر دارن چرا چرا دارم اولیا الهی دارند چرا میشن الهام یعنی محدث بودن مخصوص در حقیقت چیه مخصوص معصومین نیست لذا حتی داریم که سلمان محد سلمان محدث بود ملک باهاش صحبت عیب نداره خوب برای این‌ها یه موقع هستش که می‌بینید که تمام عمر از ابتدای تولد تا آخر محسه‌ای از محد چی بوده امکان اشکال داشتن یا همون جایی که محدثن آیا تمام لحظات محدث اند گاهی حال براشون مح اما امام معصوم چی هستش از ابتدا و تو تمام لحظ لذا خطا اصلا را ندارد اصحابکم فی هذ الایه حضرت سوال می‌کند که حالا اصحاب شما در این آیه چی میگن که حالا این ابوحمزه ابوحمزه بطائنی باید باشه که اصحاب این‌ها رو داره سوال می‌کند آقای میریان چون خلاصه ابوحمزه اینجا باید ابوحمزه سومالی باشد ابتدا اگر آدم ببینه که چون زمان امام صادق علیه السلام از زمان امام صادق علیه السلام ابوحمزه کشیده شده بوده بطائنی تا زمان امام رضا علیه السلام کشیده میشه شاید این همون ابو اصحابک مقصود اصحاب شما نه به معنای کسانی که از خارج از ولایت ما هستند یعنی دوستانتون چی میگن یعنی اصحاب روایت چی میگن چون اصحابکم معمولا خطاب جایی استفاده می‌شده که چی باشه طرف تو جانب مخالف باشه این رو خطاب شماها چی میگید این نگاه ولایت خب این به ابوحمزه سمامالی نمی‌خوره به ابوحمزه بطائنی هم حتی ممکنه که مثلاً این نچسبد حالا بیشتر توی نگاه عرض کردم اصطلاحو دارم میگم اصحاب رفیقه اصحاب دوستانه اما یه اصطلاحی شده به سوالات حضرت گاهی به عنوان که می‌پرسند که اصحاب شما چی میگن مقصود خلاصه خطاب به اهل تسن کسانی است که اهل تسنن هستند قول اونها مقصود این بوده ولی حالا اینجا ظاهراً شاید همون معنای لغ کان فی حال ایمان آیا فکر می‌کنید که اینا اقرار می‌کنند بر اینکه ممکن امام در یک حالی باشد یا پیغمبر فی حالی باشد که لا یدرمان یعنی یه وقتی باشد که ندونه للکتاب ولیمان بعد ایجاد شده فقلت لا ما یقول به اصطلاح ما بیرون که قبر داره قد کان فی حال کتاب ولیمان حتی بعث الله عزوجل الروح التی ذکر فی الکتاب خب این به چه معنا میشه به معنای اون حال در حقیقت قبل و بعد همون دو مرتبه خلق و امر این‌ها خلق و امر که تو مرتبه خلق وجود تفصیلی اون حقایق چی میشه محقق می‌شود که در اون حالت تفسیر حقای بعد ایجاد شده که می‌فرماید حتی بعث الله عزوجل الروح ذکر کتاب فلما اوهاها الیه علم به حل علم والفهم اونجاست که این علم و فهم برای حضرت چی میشه تفصیل وحیه روح التی حلا عزوجل من شاه به هرکی بخواد اعطا می‌کند یعنی و حضوریه علم حضوریه نه علم فهم حصولی باشه یه تفاوتی رو قبلا داشتیم مفصل تو بحث کتاب العلم گفتیم اونجا اگر یادم باشه یه تفاوتی هم مرحوم علامه در المیزان جلد یک گفتند الان حضور ذهن تفاوتش رو یادم نیست ولی هم تو جلد ۱ داشتیم المیزان که الفاظی را که دلالت بر علم می‌کرد و آوردن یکی یکی گفتن تفاوت‌هاش چی از قرآن استشهاد کردن اگر یه موقع یادتون بود به اونجا رجوع کنید نظام امر را خلق نظام امر همون نظام حال ارتباطی اینهاست نظام خلق نظام وجودی اونی که تو نظام وجود الان ما می‌بینیم این نظام خلقه اونی که نظام ارتباط اینهاست میشه نظام اینا با هم متحده منتها خلق وقتی رجوع به امر می‌کند حال امری پیدا می‌کند میتونه خلق باشه رجوع به امر ابتلا الهی است که از اینجا به بعد باید محق لذا خدای سبحان می‌داند که همونجوری که در قرآن هاسک قبل از اینکه آیه نازل بشه زود شروع نکن به خواندن به تعجل به تعداد چی باشه زودتر بلد بوده که می‌تونسته بخونه دیگه این تا قبل از اینکه بالاخره وحی نازل بشه این در حقیقت چی بوده تو وجود بوده که میتونسته صبر کن خلاصه بگذار همونجا آیه وقتی که نازل میشه اون تفصیل اونجا محقق فهمه اگر خدای سبحان عبدی را اعطا کرد علم الفهمه این فهم البته مانعی هم ندارد مانعی هم ندارد چنانچه مثل انبیا گذشته مراتب علمشون دائما رو به چی باشه ازدیاد اما یه کفه چی داشته باشن کف کار است که اون کف کار مرتبه عصمت علمی رو به دنبال میاره که اون کف کارو دارند اما دائماً رو به ازدیاد در حقیقت تو مراتب کمالی دائما چی باشند روبهش زیاد از حضرت صادر بشه و رو به ازدیاد باشد خب شمالی بله خوب پس این اصحابکم یعنی همین شاگردا یعنی همین دوستان یعنی چیز نمیخوره دیگه اهل تسنن نمی‌خوره یعنی همین دوستان چی نظام امریه دیگه نظام امری درسته نظام املاکش و الغطا مزدا یقینا لذا میگه من علم ماکان و مایکون ماکان را دارم در روایت متعددم داریم درسته بعد اونجا دارد چیزی به علم ما اضافه نمیشه همه اینها را درست است یعنی سازگار با همین هیس چی خلق و امر وجودی این‌ها بله پژمان و تفصیل وجود در روایت دیگری عن سعدن الاسکاف قال عطا رجل امیرالمومنین علیه السلام یسئله عن جبر آیا این رود جبرئیل نیست اررو آمده و تنزل الملائکه و روح آمده این الرو امیرالمومنین علیه السلام جبرئیل جبرئیل من الملائکه وروح غیر جبر چند بارم حضرت این رو تکرار جبرئیل من الملائکه اما روح چی هستش غیر جبرئی لذا روح غیر از ملا یعنی چی تنزل الملائکة ورو عطف کرده یا در یه جا داره یونزل الملائکه بار ملائکته یزل الملائکه بارو ملائکه رو به روح نازل کرد که حالا این با بای مساوی مصاحبت باشد یا باعث سببیت باشد هر دو معلوم میشه که روح متفاوته چه بگیم یونزل الملائکته به مصاحبت روح یعنی با هم آمد به سبب رو آمدن در هر صورت نشون میده که روح غیر از ملائکه به سبب باشد روح اعظم روح اونها رو نازل مصاحبت باشه با هم آمد روح القدس رو در حقیقت اون روح قدسی تو مرتبه ایست که تو ملا کسی از روح رو گفتن که ممکنه ممکنه اعظم از روح قدسی باشد عرض کردم دیگه تو قرآن بارها اومده روح قدسی چند بار اومده عظیما من القوله این فرمایش که شما می‌فرمایید که روح با جبرئیل با ملائکه متفاوته کسی داره این حرفو نزده مگه ابن عباس اینو می‌فهمه که اینو بخواد بگه مگه دیگران اینو می‌فهمه مگر به تعلیم اینا بفهمن وگرنه که اونا نمیدونن این چیه روح غیر جبرئیل همه میگن از یار امیرالمومنین علیه السلام انک تو این مسئله تو چی هستی تو این مسئله خلاصه نه گمراهی یعنی از راه بدری دیگه خلاصه اهل الضلاله اونایی نبودند که اهل هدایت باشند دستشون پر باشه اونا نبودن لذا نفهمیدن نقل می‌کنی ما چی هستش ما که نمی‌فهمیم چی داریم میگیم میگیم روح اعظم از ج بلغور اما اگر کسی امیرالمومنین او را واجب است او داره از شهودش میگه ما داریم بلغور می‌کنیم دیگری در این اهل الضلاله ما هم بلغور می‌کنیم یقول الله عزوجل لنبیه علیه السلام عطا امرالله سبحانه و تعالی اما یشرک ینزل الملائکه بار معلوم میشه که ظاهرا حضرات حضرت اینجا این یونزل الملائکه با روح رو قصد در حقیقت سببیت کردن مصاحبت هم مانع نداره اما به سببیتی که اینقدر صریح در منافات دیدن صلوات الله علیهم با اینکه ملائکه ملائکه الهی صلوات الله علیهم هستند اما روح غیر از ملا یعنی این در حقیقت رو با اونا یکی نیست بله خب جان جان جبرئیل راس الم جبرئیل اگر شد غیر جبرئیل است غیر از ملائکه نه دیگه جبرئیل راس الملائکه است اعظم الملائکه است وقتی اعظم الملائکه است دیگه بقیه تو طول اونن وقتی جبرئیل نبود یعنی هیچ کدام از ملائکه دیگه به جبرئیل جزو چی هستش اون اعظم الملائکه است وقتی اعظم الملائکه نبود یعنی چی هستش طولیه عرضی نیست دیگه ملائکه همه در طول جبرئیل سلام الله علی واقع میشن البته بعضی جاها داریم روایات که ظهور اسرافیلی ظهورش هیمنه دارد لذا جبرئیل پیش پیغمبر بود بعد خلاصه دیدن از دور نوری داره ظاهر میشه هی آمد آمد پیغمبر جبرئیل مثل گنجشک داره می‌ل داره می‌ل بعد خلاصه وقتی که اون نور آمد و بعد وقایع محقق شد و رفت پیغمبر ن گفت این اسرافیل تاکنون از مرتبه خودش نازل نشده بود به این مرتبه گفتم که حالا که آمده قیامت می‌خواد برپا بشه چون اسرافیل برای چیه تحقق قیامت به لحاظ فعلی که اسرافیل به اصطلاح اون ماموریت رو این از اون ماموریت چون ماموریت که محقق بشه چی میشه خطاب موت به همه صادر میشه و حتی بعدش عارض خود چی هم میشه مناسب خود اون ملائکه اعظمم میشه عمر سرآمده لذا مثل گنجشک شروع کرد تعبیر اسرافیل اعظم است از جبرئیل ماموریتی که دارو ماموریت خیلی سنگ سنگین باعث می‌شد که چی باشه باعث میشه جبرئیل هم از اون ماموریت خدای سبحان ماموریت میخواد انجام بده تعریف خب بعد می‌فرماید که قل در باب بعدی که وقت ما یعلم الامام جمیع علم الامام الذی قبل علیهم جمیعا السلام که به همه حضرات معصومین سلام ما بر اونها باد می‌فرماید عن بعضی اصحابنا حکم بن مسکین بعضی از این بحث خیلی سخت نیست این سه تا روایت رو بخونیم متا یعرف الاخیر ما عند الاول اون امام بعدی می‌فهمد که اون امام اولی چی شده به اصطلاح به این منتقل شد امامت متا یعرف علم پیدا می‌کند بعدی اونی رو که در نزد امام امام بعدی ما عندالا قال فی آخر دقیقا آیا این به معنای این است که علم تا اون موقع بر دوش اینا نبود و اینا نداشت اونجا منتقل می‌شود یا علمی که به معنای ابراز وصایت است در اونجا چون این علم یه لایه ارتباط با خدا دارد یه لایه ارتباط با مردم وص یک رابطه با خداست که اون رابطه با خدا از ابتدا هست با اینا اگر ۱۰ تاشونم توی زمان با هم اون رابطه رو اما یکی از اینا اون رابطه با مردم که ارتباط و بروز اون علم است ظهور اون علم هست تو رابطه با مردم است او رو یکیشون هر دفعه دارد اون زمانی که این علم که رابطه با مردم و بروز و ظهور است اون مرتبه در حقیقت چی هستش آخرین لحظه امام قبل اولین لحظه در حقیقت چی میشه امام پس اینا رو با هم تفکیک کنید اینا مهمه ها اینا تو نظام امام دقیقه که تو نگاه اول آدم رهزن میشه میگه پس معلوم میشه تا اون موقع اون مرتبه رابطه با خلق و ظهور و بروز اون علم را نداشتند اونجا میفهمند که از حالا به بعد به عهده این است این بروز و ابراز بله پیغمبرم فرمودند همه به اصطلاح اینها را ابراز کردند که ائمه را ۱۲ تاشونو فرمودند زمان نه اینکه در زمانی که امام حسن و امام حسین علیهم السلام هر دو بودند هر دو امام در حقیقت بودند اما بروز امامت بروز امامت یکیه یعنی تا وقتی امام حسن بارز بود امام حسن امام بود لذا امام حسین تابع محض تابع چی بود اینجا امام حسن نظرش اینه منم نظرم تابعیت محضه بود اونجا امامش بود امام داشت تغییر درونیه دیگه از حالا یه چیز جدیدی ایجاد شده چی ایجاد شده که از حالا به بعد به دوش این ابراز این ابراز خیلی سنگینه یعنی تا به حال این مسئولیت به دوش این نبود لذا این از حالا به بعد به دوش اینه لذا تمام تکالیفی که نسبت به مردم پیدا می‌کنن اون وساط همه اینا به دوش این میاد از این به بعد چه تو نظام تکوین تو نظام تکوین و تشری تکوین و تشریع از حالا به بعد به دو رابطه با مردم تکوینش از حالا به بعد تا حالا به عهده اون امام قبل بود از حالا به بعد این امام تکوین و تشریع تا به حال به عهده اون امام بود لذا امام حی می‌خوایم همیشه به خاطر همین امام حی لذا این اختصاصات شیعه است که از اقتصاد امام حی بقیه این رو ندار تو نظام تکوین نظام تکوین خیلی در حقیقت مسائل داره چون وساطت فیض بزرگیه اما در حقیقت چی هستش نظام علمش هست نظام فیضش هست نظام علم نظام در حقیقت حکم عدلش هست خلافت الهی بر همه هستی است غیر از وسا فیض که فیض جاری میشه خود در حقیقت خلیفه در نظام تکوین هم هست خلیفه بودنش خودش هر چیزی رو در جای خودش قرار دادن و از دور خارج کردن او رو آوردن یعنی اینا غیر از خود وساطت فی ظهورات دیگریه چون وساطت فیض یا دائم الفیض یه ظهوری یه در حقیقت خلافت یه ظهوریه علم یه ظهوریه همه اینا در عین اینکه روی حقیقت واحد است اما هر کدوم یه حیثی پیدا می‌کنند عرض کردم عیبی نداره که پله پله اما منتها تو از ابتدای مرتبه وجودیشون یه چی رو دارن یک مرتبه کف مرتبه‌ای رو دارند که با بقیه متفاوت منتها این نبوت در سال خاصی ایجاد بشود درسته مثل همون روایت معروف که از ابراهیم خلیل است دیگه نبین امام خلیل امام یعنی این مراتبه دیگه مرتبه انی جاعلک للناس امام و مراتب بله یعنی چی یعنی امام اماما که آمده دلیری در این است که رسولان اولوالین تو قرآن اگر ما بخواهیم در حقیقت به اصطلاح چرا نسبت به داوود یا نسبت به حضرت اسحاق و یعقوب و بعضی از انبیایی و جعلناهم ائمة یهدون به امرنا ائمه اونجا جمع آمده اسم آورده قبلش ابراهیم و اسحاق و یعقوب اینا رو آورده و بعد داره که جعلناه ائمه که اینا امام یهدون به امر تو هم در حقیقت به هدایت این اقتدا کن شاید این رو دلیل بر اون اینو مرحوم علامه توی جلد ۱ انی جاعلک لناس اماما اذ ابت اونجا دارد که به اصطلاح ناس اماما آمد اونجا داشت قال و من ذریتی قال لاینال لاینال عهدی ال عهدی از ظالمی که عهد من رو ظالمین در حقیقت چی هستش عرض کردم دیگه اونجا دارد که و من ذریتی عام است دیگه بعد ذریه ظالم خارج میشم بقیه هستند خب بعد می‌فرماید که در روایت دوم از عبید بن زراره و جماعت معه قالو که اینها آخرین سند جمعیه چند نفر بودن هم عبید بن زراره امام من کان قبل فی آخر دقیقه آخر دقیقه فقط بحث بحث زمان نیست می‌خواد نشون بده که عالم بدون حجت حتی یک دقیقه نمیتونه حتما باید قبل از اینکه حجت قبلی می‌خواد از دنیا بره چی بشه اون وصایای نبوت و امامت نسبت به انبیا نسبت به امام حتما به بعدی منتقل شده نظام امامت انبیا هم همین تو نظام انبیا هم همین یعنی قبل از اون که نبی از دنیا بره حتما باید چی شده باشه عهد وصایت یا نبوت بعدی منتقل شده این در حقیقت جزو قطعیات این بحث است که هیچ لحظه‌ای نمیشه عالم بدون چی باشه لذا اولین کسی که تو عالم به دنیا میاد ن که آدم سلام الله علیه است آخرین کسی هم که از عالم رخت بر می‌بنده باز چیه ولیز که در حقیقت باید چی بشه عالم بدون حجت نمیشه اگر این خود این سیاست رو تحلیل درست بکن که اولین نفر و آخرین نفر حتماً باید چی باشه وسیع نبی و وصی غیر از این راه ندارد بله دنیا که بگیم اگر ایام که این در حقیقت به اصطلاح نظام در خیلی خیلی دائما حی حاضر در محقق محمد می‌فرماید که باز علی ابن اسحاق ابی عبدالله قال ق الامام متا یعرف امامت الامر الیه قال فی آخر دقیقه من حیات الاول که این سه تا تقریبا با هم یکسان بودش که روایت دیگه همون توضیح اولی کفایت می‌کرد امام شناسی این بحث ها خیلی نمیشه میشه آقا به این نگاه به علم و این نگاه به وجود داشت آینده بی وجود حضرات انبیا و ائمه علیه سلام یه وجود نعمت الله مراتب زمان خاصی محق سال آملفیل به دنیا آمد درسته ۶۳ این وجود من نبی بودم در حالی که هنوز آدم چی بود گلش سرشته نشده بود زمان زمان نیست کمالات اولاً و به زور مال اون است خلقی ظهور پیدا این خلاصه با نزول نزول آیات پیغمبر انجام یه خطایی خلاصه در درسته قرآن مدیریت کرد پیغمبر اگر به این و پیغمبر پیغمبر مستقل از وحی از ابتدا تحت رصد به دنیا آمدنش این امکان خطا سلام و رحمت الله امکان خطا را این آی پیغمبر که اگر آیات نبود بلکل پیغمبر باید این کار را بکند این به گفتنی که دیوار بشنوه در حقیقت بیان اون نظام وجودیست که دارن بیان می‌کنن چون پیغمبر نزول به اصطلاح تدریجی مال چی هستش وقت عمل است که دیگران بدانند که باید چگونه عمل کامل مردم متوجه بشن که پیغمبر وصل که اگه نباشه یه لحظه وصل پیغمبرم مثل بقیه می‌شه دفعی در دلالت کنه که این وحی تدریجی داریم غیر از خود کلمش ذره به ذره تدریجی دیگه ۱۴ علا محسن انزلنا علی محسن به تدریج بر تو نازل کردیم دوباره تد یه صید رو طی کرده باشد تا سلامت کامل باشه تا بتونه اینو بگیره از اول اینو حفظ کرده از خط تا اینجا رسیده داستان آدم ارواح ائمه رو نظام ام نظام امری زمان نظام خلقش نظام بدنیشه تولدش آملخی دهم یازدهم هجرت

1. صافی در شرح کافی : جلد۱ ,  صفحه۴۸۹ 2. المجلد‏3، الصفحه173

3. ص/سوره38، آیه72

4.آیه 105 سوره توبه    5. [نهج البلاغة : الخطبة 192 .] .[(انظر) الإمامة الخاصّة: باب 177 ، 189.]